هﺪﺷ
راﺮﻗﻲﮔ هﺪـﺷ رد ك ﻞـﻣﺎﻛ يﺎـﻫﺎﻣ .ﺪـﻨﺘﻓﺮ ﺪـﺻرد ﻖـﻳﺮﻃ LT50 و يﺎ 20 وﻦﻳﺮﺘـ ﻲﺘ داﺮﮔ 8 / 0 = r ( ﺪـﺻرد ءﺎﻘﺑﺪﺻ ﻪﻳرﺪﻴ زا
ﻢﻛﻖﻃﺎﻨﻣرد نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ و دﺮﺳ زا ناﺮﻔﻋز ﺖ و ﺎﻴﻟﺎﺘﻳا ،ﺪﻨﻫ
Bolhas ،( ﻲﻟو
و ﺖﺳا ﺎﻴﻧد ر ناﺮﻳارﻮﺸﻛﻪﺑ
اﺮ
ﻳ
ﻂ
لﺮﺘﻨﻛ
.جﺮﻛ،ي
ﺦﻳوﺎﻣﺮﺳﺶﻨ ﮔدز ﻂﻳاﺮﺷرد لﺮﺘﻨﻛ ﺷ حﺮـﻃﺐـﻟ كﻮـﻠﺑ
دلﺎـﻤﻋاياﺮـﺑﺲ ﻲﺘ داﺮـﮔ ﺮﮔراﺮـﻗ (
ياﺮـﺑهﺪﻨﺸﻛ 50 ر ﻲـﺳﺎﺷ دﺮـﺳ زا ﺖـﻴﻟوﺮﺘﻜﻟ ﺎـﻫ ، 0el ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜ ﺎﻫ ﺎـﻣدرد
ـﺸﻴﺑﻪﻛدادنﺎﺸﻧ ﻪﺟردﺮﻔﺻيﺎ ﺘﻧﺎﺳ ﻲ ﻲﻨﻌﻣ يراد ) ** 82 ﺖـ ﺎـﻫ يﺎـﻣد، 50
ﺻردﺎﻣدﺮﺘﺸﻴﺑﺶﻫ ﻛ ﭗﻴﺗﻮﻛاﻪ ﺖﺑﺮﺗ ﻴﺣ 8 ﻲﻗﺮﺷﻪﺟرد نﺎﺘﺴﻣز يﺎﻫ ﺳ ﺪﻨﭼﺮﻫ ﺖﺸﻛ
،ناﺮﻳاﺪﻨﻧﺎﻣ ﺎﻴﻧ sani et al., 2 هﺪﻨﻨﻛ د ناﺮﻔﻋز ﺑﻖﻠﻌﺘﻣﺎﻴﻧد نا
ﻲﮔد
ﺮﺷ
رد
ﻧﺎﺠﻨ ﻲ 3 ﺪﻬﺸ . نﺎﻐﻣاد،نﺎﮕﺒﺨﻧو .يزروﺎﺸﻛﺞﻳوﺮﺗوش
94
ﻨﺗضﺮﻌﻣردتﺪﻣﻦ وﺮ ﺖﺑﺮﺗ ﻪﻳرﺪﻴﺣ د (
تر ﺎﻗردﻞﻳرﻮﺘﻛﺎﻓ ﺲﭙـﺳوهﺪـﺷهدا
1 -، 20 -ﻪﺟرد ﺘﻧﺎﺳ
يﺎﻣدوﺖﻓﺮﮔراﺮﻗ و ﺪـﺷر نآ ﺎـﻫ رد
ﺖـﺸﻧﺪﺻرد .ﺪﻳ ا
ﺖﺸﻧﺪﺻردﻦﻳ ﻜﻟا
ماﺪﻧاوﺎﻣدﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﻲ داﺮﮔ ﺎﻣدردﻪﻨﺑو ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ .ﺪﻨﺘﺷاد
ﺖﺸﻧﺪﺻ ـﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﻫﺎﻛﺎﺑوﺪﻨﺘﺷادءﺎﻘ
ﻛدادنﺎﺸﻧﺶﻳﺎﻣز ﻲﮔ دﻮﺑرادرﻮﺧﺮﺑ . ﻲﺑﺮﻏﻪﺟرد ﺎﺗ 0
ياراد ﻪﻛ ﻲﻧ ز
.دراد شﺮﺘﺴﮔ ﻲﺧﺮ طﺎﻘﻧ زا ﻧد
) ﺖﺳاهدﻮ
005
گ ﻦﻳﺮﺗ ﻨﻛﺪﻴﻟﻮﺗ
اﺮﻔﻋزﺪﻴﻟﻮﺗزاﺪ
ﺶﻨﺗ
ﻪ
ﺦﻳ
دز
ﻴ ﺘﺧﺪ ﻲ 2 ارﺎﺳ، ﻨﺳﺸﻣﻲﺳودﺮﻓهﺎﮕﺸﻧ وناﻮﺟناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ شزﻮﻣآ،تﺎﻘﻴﻘﺤﺗن
:شﺮﻳﺬﭘﺦ 30 / 06 /
ﻦﻳاﻲﻃردهﺎﻴﮔوﺖ ﺮﻤﺷﺎﻛ،ﻦﺋﺎﻗ) ناﺮﻔ
،ﺪﻬﺸﻣﻲﺳ ﻪﺑ
رﻮﺻ
دﺪﺷرﻲﻌﻴﺒﻃﻂﻴﺤ ،ﺮ 4 -، 8 -، 12 -، 16 ﺖ ﺎﻫ ﻗﻲﺑﺎﻳزرادرﻮﻣ
يﺎﻫرﺎﻤﻴ ﺦﻳ ﻲﮔدز ﺦ ﻲﮔدز ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻳدﺮﮔ
ﻳﺮﺘﻤﻛوﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ .ﺪ ﻪﻳر ﻣﺮﺛاﺞﻳﺎﺘﻧ .دﻮﺑ
ي 20 -ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ راﺪﻘﻣﻦ LT50el دار ي ﻪﻛ ﺻردﺶﻫﺎﻛﺎﺑ
ﻲ داﺮﮔ 100 ﻘﺑﺪﺻرد زآﻦﻳاﺞﻳﺎﺘﻧ .ﺪﺷه
ﺶﻨﺗﻪﺑﺖﺒﺴ ﺦﻳ ﮔدز ﺖﺸ ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺎﻫ . ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ 10 د ناﺮﻳا نارﺎ -ﻧارﻮﺗ
ﮔ ،ﺪﻨﺘﺴﻫ مﺮﮔ ﻢﻳﺪ مﺎﻳﻻا ﺮﺑ رد
ﻮﺑ لواﺪﺘﻣنﺎﻧﻮ ناﺮﻳا هزوﺮﻣ گرﺰﺑ ًﺎﺒﻳﺮﻘ 90 ﺪﺻرد nezami@
Crocus
ﻪﺑ
(
ﺑناﻮﺿرماﺮﻬﺷ ﻴ
ﻧاد،يزروﺎﺸﻛهﺪﻜﺸ ﭘهﺎﮕﺷﺎﺑ،نﺎﻐﻣادﺪﺣ نﺎﻣزﺎﺳ،رﺬﺑولﺎﻬ
ﺖ : 03 / 09 / 92 ﺦﻳرﺎﺗ؛
ﺖﺳانﺎﺘﺴﻣزوﺰﻴ ﻔﻋزﭗﻴﺗﻮﻛاﻪﺳﺮﺑ ﺳودﺮﻓهﺎﮕﺸﻧاديزر
ﺤﻣردنﺎﻫﺎﻴﮔﻲﻳﺎﻣ ﺮﻔﺻ) ﺎﻣدﺶﺷض
ﺖﺸﻧﺺ ﻟوﺮﺘﻜﻟا ﻴ ﺖ ﻪﺳ ﻪﺘﻔﻫ ﺲﭘ زا ﻴﺗ ﻪﺗﻮ ﻞﺒﻗ زا رﺎﻤﻴﺗ ﺦﻳ
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔراﺮﻗﻲﺸﻳﺎ ﭗﻴﺗﻮﻛا ﺖﺑﺮﺗ ﺪﻴﺣ ﺪﻧا گﺮﺑما يﺎﻣدرد ﺖ ﻪﻳرﺪﻴﺣ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ ،ﺪﺷهﺪﻫﺎﺸ ﻪﺑ يرﻮﻃ ي 12 -ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ
ﺴﻧﻞﻤﺤﺗﻦﻳﺮﺘﺸﻴ
5 ﻪﻧﻮﻤﻧﺪﺻرد ﺸﻧ،ﺎﻫ ﻲﻔﻠﻋ و ﻪﺑ ﻪﻠﻴﺳو B ﻦﻳا .( ﺎﻴﻧدزاﻲ لﻮﻃ و 1 . Iridac 2 . Corm ﺟ ﺎﺑ ﮔ ﺪﻗ ﻮﻳ ﻣا ﻘﺗ :ﻚﻴ @um.ac.ir
.
sativus
L
ﻣﺎﻈﻧﺪﻤﺣا ﻲ 1 * ، 1 . ﺸﻧاددﺎﺘﺳا ﺪﺣاو،ﻲﻣﻼﺳادازآه
ﻬﻧﻪﻴﻬﺗوحﻼﺻاتﺎ
رﺎﺗ ﻳ ﺦ رد ﻳ ﺖﻓﺎ ﺮﺑﻖﺒ ﻞﺼﻓ يﺎﻫ ﻴﻳﺎﭘ ﺶﻨﺗﺮﺛا ﺦﻳ ﻲﮔدز
روﺎﺸﻛهﺪﻜﺸﻧاد،ﻲ رﻮﻈﻨ ﻣﺮﺳﻮﺧدﺎﺠﻳا ضﺮﻌﻣردوﺪﻧﺪﺷﻞﻘ
ﺺﺧﺎﺷزاهدﺎﻔﺘﺳاﺎﺑ ﺪﺻرد ءﺎﻘﺑ ﻫﺎﻴﮔ نﺎ ﺖ نآ ﺎﻫ ﻪﺑ داﺪﻌﺗ ﻮﺑ ﺮﻴﺛﺄ ﺎﻣزآيﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ
وﺮﻤﺷﺎﻛﭗﻴﺗﻮﻛاﻪ ﻪﺑطﻮﺑﺮﻣﺐﻴﺗﺮﺗﻪ ﭗﻴﺗﻮﻛاوﻦﻳﺮﺘ ﺖﺑﺮﺗ
LT ﻪﻨﺑ ﺸﻣناﺮﻔﻋز يﺎﻣدﺎﺗناﺮﻔﻋزﭗﻴ
يﺎﻣد 20 -ﻪﺟرد ﺳ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ LT50el ﻴﺑو ،ء ﺎﻣد ي هﺪﻨﺸﻛ 50 ﻲﻫ ﻪﻟﺎﺳﺪﻨﭼ نآ ﺮﻴﺜﻜﺗو د ﺑ
) ehnia, 1991
ي ﻲﻘﻃﺎﻨﻣردو و ﻲﻟﺎﻤﺷ ﻪﺟرد
ceae ms
ﻣﺎﻈ ﻴﻧوﺮﺘﻜﻟاﺖﺴﭘ .ﻲ
86 -75
)
ناﺮﻔﻋز
هﺎ
2 . هﺎﮕﺸﻧاد 3 . ﺎﻘﻴﻘﺤﺗﻪﺴﺳﻮﻣ ناﺮﻔﻋ ًﺎﺗﺪﻤﻋ ﺒﻄﻨﻣ ﻪﻌﻟ فﺪﻫﺎﺑ ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﻋارزنﺎﻫﺎﻴﮔيژﻮ
.ﺪﺷمﺎﺠﻧاراﺮ ﻪﺑ
ﻨﻣ
ﻮﻣﺮﺗر ﻘﺘﻨﻣنﺎﻳداﺮﮔ ﺑﻲﻤﺳﻼﭘﻮﺘﻴﺳءﺎﺸ
.ﺪﻳدﺮﮔﻦﻴﻴﻌﺗنآ ﻪﺗ ﺎﻫ و ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺖﺒﺴﻧ ﻲﻨﻌﻣ ﺖﺤﺗيراد ﺄﺗ
ﻪﺑطﻮﺑﺮﻣﺐﻴﺗﺮﺗﻪﺑ ﺖﺸ ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺎﻫ ﻪﺑ
ﺮﻤﺷﺎﻛوﻦﺋﺎﻗ ﺘﺸﻴﺑ
ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟ ﺎﻫ و 50el
ﻴﺗﻮﻛاﻪﺳﺮﻫ .ﺖﻓﺎﻳ ردﺎﻘﺑﺪﺻردﻦﻳﺮﺘ ﺖﺸ ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺎﻫ ﻛ،
ءﺎﻘﺑﺪﺻرد،ﭗﻴﺗﻮﻛ
Crocus
ﺎﻴﮔ (
نﺎﻴﻘ 1 درادﻖﻠﻌﺗ ترﻮﺻ ﻲﻣ دﺮﻴﮔ ) ﻲﻳاﻮﻫ ﻪﻧاﺮﺘﻳﺪﻣ يا 30 ﺎﺗ 50 د :ﻮﮕﺨﺳﺎﭘ ﻈﻧﺪﻤﺣا
ﺎﻴﮔ
ﺶﻨﻛاو
ﻜﭼ ﻴ هﺪﻋزهﺎﻴﮔﻮﻤﻧوﺪﺷر ﻲﻣ دﺮﻴﮔ ﻟﺎﻄﻣﻦﻳا .
ﻮﻳﺰﻴﻓهﺎﮕﺸﻳﺎﻣزآ ﻮﻟ
ﺮﻜﺗﻪﺳﺎﺑﻲﻓدﺎﺼﺗ ﺦﻳ ﻲﮔدز رﺰﻳﺮﻓﻪﺑ ﺸﻏيراﺪﻳﺎﭘناﺰﻴﻣ
ﻪﻧﻮﻤﻧ سﺎﺳاﺮﺑﺎﻫ
شرﺎﻤﺷ داﺪﻌﺗ ﻪﺗﻮﺑ ءﺎﻘﺑﺪﺻرد ﻪﺑ رﻮﻃ ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ
ﺸﻧﺪﺻردﻦﻳﺮﺘﻤﻛ .دﻮﺑ ﭗﻴﺗﻮﻛا يﺎﻫ ﻗ
ﺖﺸﻧﺪﺻردﻦﻴﺑ ﻟا
ﻳﺶﻫﺎﻛﻲﮔﺪﻨﺸﻛ ﺘﻤﻛوﺖﻓﺎﻳﺶﻫﺎﻛ ﺸﻧﺪﺻردﻦﻳﺮﺘﻤﻛ هژاو ﺎﻫ ي يﺪﻴﻠﻛ : ا )
sativus L. ﻘﺒﻧز هداﻮﻧﺎﺧﻪﺑ
يﺎﻫزﺎﻴ ﺮﭘﻮﺗ
2
ﺻ
76 ﺶﻨﺗ ﺎﻫ ﻲﻋارزمﻮﻠﻋردﻲﻄﻴﺤﻣي ﺪﻠﺟ، 9 ، رﺎﻬﺑ 1395
) ﺖﺳا
Kafi et al., 2002 زاﻲﻘﻃﺎﻨﻣردًﺎﺒﻟﺎﻏلﻮﺼﺤﻣﻦﻳا .(
يارادﻪﻛناﺮﻳاقﺮﺷلﺎﻤﺷ نﺎﺘﺴﻣز
يﺎﻫ ودﺮﺳ نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ يﺎﻫ
ﺖﺸﻛ،ﺪﻨﺘﺴﻫمﺮﮔ ﻲﻣ
دﻮﺷ .
ﺪﻨﭼﺮﻫ ﺘﻌﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ رد ناﺮﻔﻋز شروﺮﭘ ﻚﺸﺧ و ﻪﻟﺪ
ﻲﻣ ﺪﺑﺎﻳ ﻲﻟو، ماﺪﻧا يﺎﻫ و ﻲﻳاﻮﻫ ﻞﺑﺎﻗ ﺖﻳؤر دﺮﺳ ﻪﻤﻴﻧرد نآ
كﺎﺧزاﺮﺳ لﺎﺳ هدروآرد
ﺪﺷرو ﻲﻣ ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ ﻲﻤﻈﻋا ﺶﺨﺑو
و ﺰﻴﻳﺎﭘ يﺎﻣﺮﺳ ﺎﺑ ﻪﺟاﻮﻣ هﺎﻴﮔ ﻦﻳا ﺪﺷر ﻞﺼﻓ لﻮﻃ زا ناﺪﻨﺒﺨﻳ يﺎﻫ نﺎﺘﺴﻣز ﺖﺳا نﺎﺘﺴﻣز ﻦﻴﻳﺎﭘ يﺎﻫﺎﻣد اﺬﻟ و
ﻞﻣاﻮﻋ زا ﻲﻜﻳ هﺪﻨﻨﻛدوﺪﺤﻣ
ذ ناﺮﻔﻋز ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺮﻛ
) Kafi et al., 2002 .(
ﻦﻳازا ور ردﺪﻳﺪﺷيﺎﻣﺮﺳعﻮﻗوﺮﺛارد
ﻲﺧﺮﺑ لﺎﺳ ﺎﻫ ﺖﺤﺗناﺮﻔﻋزﻮﻤﻧوﺪﺷروءﺎﻘﺑ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﻪﺘﻓﺮﮔراﺮﻗ
ﺖﺳاﻪﺘﻓﺎﻳﺶﻫﺎﻛنآدﺮﻜﻠﻤﻋو .
ﺦﻳﻪﺑ ﻞﻤﺤﺗ ﻲﺑﺎﻳزراﺖﻬﺟ ردﺎﻣﺮﺳ ﻪﺑ ﺖﻣوﺎﻘﻣ و ﻲﮔدز
نﻮﻣزآ عاﻮﻧا نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻂﻳاﺮﺷ رد ﺎﻫ
لﺮﺘﻨﻛ هﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑدرﻮﻣ
ﻪﺘﻓﺮﮔراﺮﻗ ﻲﻜﻳرد .ﺖﺳا
ﻦﻳازا شور ﺎﻫ ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟاﺖﺸﻧ زاﺎﻫ لﻮﻠﺳ ﺦﻳ ﺶﻨﺗ لﺎﻤﻋا زا ﺲﭘ ﻲﻫﺎﻴﮔ يﺎﻫ هزاﺪﻧا ﻲﮔدز
يﺮﻴﮔ
ﻲﻣ
) دﻮﺷ
Eugenia et al., 2003 و ﻲﻟﻮﻠﺳ سﺎﻣآ ﺶﻫﺎﻛ .(
ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟاﺖﺸﻧﺶﻳاﺰﻓا ﺖﻓﺎﺑزاﺎﻫ
زوﺮﺑلﺎﺒﻧدﻪﺑﻲﻫﺎﻴﮔيﺎﻫ
ﺦﻳ ﺶﻨﺗ ﺎﻴﮔ ﺖﻇﺎﻔﺣ رد ار ﻲﻟﻮﻠﺳ ءﺎﺸﻏ ﺶﻘﻧ ،ﻲﮔدز زا ه
ﺎﻣﺮﺳ ﺶﻨﺗ ترﺎﺴﺧ ﻪﺑ
ﻲﺑﻮﺧ ﻦﻴﻤﻫ رد و ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ
يﻮﻗ صﻮﺼﺧ يرﻮﺌﺗ ﻦﻳﺮﺗ
حﺮﻄﻣ هﺪﺷ ﺶﻨﺗ ﺮﺛا درﻮﻣ رد
ﺦﻳ ﻲﻟﻮﻠﺳ ءﺎﺸﻏترﺎﺴﺧ يرﻮﺌﺗ ،ﻲﮔدز ﺖﺳا
) Steponkus
et al., 1993; Mckersie and Leshem, 1994 ﻖﺒﻃﺮﺑ .(
لژ ﻪﺑﻊﻳﺎﻣ زﺎﻓزاءﺎﺸﻏﺖﻟﺎﺣﺮﻴﻴﻐﺗ ﺚﻋﺎﺑ ﺎﻣﺮﺳيرﻮﺌﺗﻦﻳا ﻲﻣ ﻪﻛ دﻮﺷ ﻞﺘﺨﻣ ءﺎﺸﻏ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ،ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻦﻳا ﺎﺑ
ﻲﻣ ددﺮﮔ ) Baek and Skinner, 2003 ﻲﻳﺎﻤﺳﻼﭘ يﺎﺸﻏ .(
ﺦﻳ ﺶﻨﺗ ضﺮﻌﻣ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻧﺎﻜﻣ ﻦﻴﻟوا رﺎﭼد ﻲﮔدز
ﻲﻣ ترﺎﺴﺧ دﻮﺷ
) Uemura et al., 2006 .( ﻦﻳا زا ور رﺎﻬﻇا نﺎﻘﻘﺤﻣ ﻪﺘﺷاد ﺪﻧا ،ﺎﻤﺳﻼﭘ ءﺎﺸﻏ مﺎﺠﺴﻧا مواﺪﺗ ﻪﻛ
ﻪﻠﻤﺟزا هﺎﻴﮔ يﺎﻘﺑ ﻲﻠﺻا ﻞﻣاﻮﻋ ﺶﻨﺗ ﻂﻳاﺮﺷ رد
ﺦﻳ ﻲﮔدز
و ﺖﺳا ﻪﻧﻮﮔﺮﻫ ترﺎﺴﺧزوﺮﺑﺐﺒﺳ،ءﺎﺸﻏرﺎﺘﺧﺎﺳردلﻼﺘﺧا
نآ گﺮﻣ ﻲﺘﺣ و ﻲﻣ
دﻮﺷ ) Mckersie and Leshem,
1994 هزاﺪﻧاﻞﻴﻟدﻦﻴﻤﻫﻪﺑ .( ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟاﺖﺸﻧناﺰﻴﻣيﺮﻴﮔ
ﺎﻫ
ﺖﻓﺎﺑزا ﻲﻫﺎﻴﮔيﺎﻫ ﻪﺑ
ناﻮﻨﻋ ﻦﻴﻤﺨﺗياﺮﺑﺐﺳﺎﻨﻣشورﻚﻳ
ﺶﻨﺗﺮﺛا ﻲﺑﺎﻳزراو ءﺎﺸﻏﻲﻳاواﺮﺗ يﺎﻫ
ﭗﻴﺗﻮﻧژﺮﺑﻲﻄﻴﺤﻣ يﺎﻫ
نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ هدﺎﻔﺘﺳادرﻮﻣ
ﻪﺘﻓﺮﮔراﺮﻗ ﺐﺒﺳ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻣد و
50 لﻮﻠﺳزاﺖﺸﻧﺪﺻرد ﻲﻣ ﻲﻫﺎﻴﮔيﺎﻫ
دﻮﺷ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ يﺎﻣد 50
) ﻲﮔﺪﻨﺸﻛ ﺪﺻرد
1 LT50el
ﺖﺳا هﺪﺷ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ (
) Nezami et al., 2007 .( رد ﻲﺸﻳﺎﻣزآ يراﺪﻳﺎﭘ ءﺎﺸﻏ ﻲﻳﺎﻤﺳﻼﭘ ماﺪﻧا يﺎﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ
،ﻪﺸﻳر) ﻪﭽﻫﺎﻴﮔ ﻪﻗﻮﻃ
و ود (گﺮﺑ ﭗﻴﺗﻮﻛا
هﺎﻴﮔ ﻪﻧﺎﻳزار
نﺎﺳاﺮﺧ) و زا ﺲﭘ (نﺎﻣﺮﻛ لﺎﻤﻋا يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﻲﻳﺎﻣد ﻒﻠﺘﺨﻣ ) 0 ، 3 -، 6 -، 9 -، 12 -، 15 -ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ ( ﻲﺳرﺮﺑدرﻮﻣ راﺮﻗ .ﺖﻓﺮﮔ ﺞﻳﺎﺘﻧ نﺎﺸﻧ داد ﻪﻛ نﺎﺳاﺮﺧ ﭗﻴﺗﻮﻛا ﺪﺻرد ﺖﺸﻧ ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا يﺮﺘﺸﻴﺑ رد ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﺎﺑ ﭗﻴﺗﻮﻛا .ﺖﺷاد نﺎﻣﺮﻛ
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺎﺑ ﺶﻫﺎﻛ يﺎﻣد ﺦﻳ ،ﻲﮔدز ﺪﺻرد ﺖﺸﻧ ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺎﻫ رد ماﺪﻧا يﺎﻫ ،ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻪﺑ رﻮﻃ ﻲﻨﻌﻣ يراد ﺖﺤﺗ ﺮﻴﺛﺄﺗ راﺮﻗ ﺖﻓﺮﮔ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ و ﺖﺸﻧ ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا رد ﻪﺸﻳر ناﺰﻴﻣﻪﺑ 7 / 74 ﺪﺻرد و ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ گﺮﺑ ردنآ ﻪﺑ ناﺰﻴﻣ 66 / 6 هﺪﻫﺎﺸﻣﺪﺻرد
) ﺪﺷ
Nezami et al., 2010 ﻪﺑﻞﻤﺤﺗ يﺮﮕﻳدﺶﻳﺎﻣزآرد .(
ﺦﻳ ﻪﻧﻮﮔ ود ﻲﮔدز
Gaura coccinea
و
Gaura
drummondii
ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺖﺸﻧ نﻮﻣزآ ﻖﻳﺮﻃ زا زا ﺎﻫ
ﺖﻓﺎﺑ دﺪﺠﻣ ﺪﺷر و (موﺰﻳر ،ﻪﻗﺎﺳ ،ﻪﻗﻮﻃ) هﺎﻴﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻲﺳرﺮﺑدرﻮﻣ
.ﺖﻓﺮﮔراﺮﻗ
ظﺎﺤﻟزا ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟاﺖﺸﻧ زاﺎﻫ
ﺖﻓﺎﺑ توﺎﻔﺗ هﺎﻴﮔ يﺎﻫ و ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ و ﺖﺷاد دﻮﺟو ﻲﻳﺎﻫ
ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺖﺸﻧ ﺪﺻرد ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ و ﻪﻗﻮﻃ رد ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺎﻫ
ر ﻪﻧﻮﮔ ود .ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ موﺰﻳ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣ
ﺮﻈﻧزا دﺪﺠﻣ ﺪﺷر
،ﺪﻧدﻮﺑتوﺎﻔﺘﻣ ﺰﻴﻧ ﻪﺑ يرﻮﻃ ﻪﻛ ﻪﻧﻮﮔ G. coccinea زا ﺲﭘ
يﺎﻣد ضﺮﻌﻣ رد ﻦﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ 9 -ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ ﺪﺷر
ﻦﻴﻳﺎﭘ يﺎﻫﺎﻣد رد و ﺖﺷاد ﻲﺑﻮﺧ دﺪﺠﻣ نآ دﺪﺠﻣ ﺪﺷر ﺮﺗ
ﻪﺑ يﺪﻨﻛ ،ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻲﻟﺎﺣرد ﻪﻛ ﻪﻧﻮﮔرد G. drummondii دﺪﺠﻣﺪﺷر يﺎﻣدضﺮﻌﻣ ردﻦﺘﻓﺮﮔراﺮﻗزاﺲﭘنﺎﻫﺎﻴﮔ
6
-ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ يﺎﻫﺎﻣد ﻲﻟو ﺪﺷ عوﺮﺷ ﺦﻳ
ﻲﮔدز ﺮﺗﺪﻳﺪﺷ
ﻪﺑ ار هﺎﻴﮔ دﺪﺠﻣ ﺪﺷر ﺮﻴﺧﺄﺗ
) ﺖﺧاﺪﻧا Pietsch et al.,
2009 رد .( ﻲﺳرﺮﺑ ﻞﻤﺤﺗ ﻪﺑ ﺦﻳ ﻲﮔدز ﻪﺳ ﭗﻴﺗﻮﻛا هﺎﻴﮔ ﻲﺋوراد هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺰﻴﻧﺮﻴﺳﻮﻣ ﺪﺷ ﻪﻛ ﺪﺻرد ﺖﺸﻧ ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺎﻫ رد ﭗﻴﺗﻮﻛا ناوﺮﻴﺷ ﺮﺘﺸﻴﺑ زا ود ﭗﻴﺗﻮﻛا وتﻼﻛ هروﺪﻨﺗ .دﻮﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺎﺑ ﺶﻫﺎﻛ ﺎﻣد ناﺰﻴﻣ ﺖﺸﻧ ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺎﻫ ﺶﻳاﺰﻓا ﺖﻓﺎﻳ و رد يﺎﻣد 20 -ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ ﻪﺑ ﺮﺜﻛاﺪﺣ .ﺪﻴﺳر رد رﻮﻛﺬﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﭗﻴﺗﻮﻛا يﺎﻫ تﻼﻛ و هروﺪﻨﺗ ﺎﺑ اراد ندﻮﺑ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ ﺪﺻرد زاﺖﺸﻧ ﻞﻤﺤﺗ ﻪﺑ ﺦﻳ ﻲﮔدز يﺮﺘﻬﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﭗﻴﺗﻮﻛا ناوﺮﻴﺷ رادرﻮﺧﺮﺑ ) ﺪﻧدﻮﺑ Rezvan-Beydokhti et al., 2011 .( 1
هﺎﻴﮔ ﺖﺸﻛ و ﺪﺷر ﻞﺼﻓ ،ﺶﻨﻛاﺮﭘ ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻲﺻﺎﺧ ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻛا ﻖﻃﺎﻨﻣ و ﻂﻳاﺮﺷ رد ناﺮﻔﻋز ﻲﻣ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﻛ
وﺎﻣدﻊﻳﺮﺳ ﺶﻫﺎﻛ،ﻲﻳﺎﻣدﺪﻳﺪﺷتﺎﻧﺎﺳﻮﻧ،ﺎﻣﺮﺳﺶﻨﺗعﻮﻗو ﺶﻨﺗ ﺦﻳ ﻲﮔدز ردﻲﻧاﺪﻨﭼتﺎﻋﻼﻃاﻲﻓﺮﻃ زاوﺖﺳاﻞﻤﺘﺤﻣ
ﻪﺑﻞﻤﺤﺗدرﻮﻣ ﻦﻳااﺬﻟ،ﺖﺴﻴﻧسﺮﺘﺳدردهﺎﻴﮔﻦﻳايﺎﻣﺮﺳ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ فﺪﻫﺎﺑ ﺦﻳ ﺶﻨﺗ تاﺮﺛا ﻲﺳرﺮﺑ ﻂﻳاﺮﺷ رد ﻲﮔدز
لﺮﺘﻨﻛ هﺪﺷ ﺪﺷاﺮﺟاهﺎﻴﮔﻦﻳاﺮﺑ .
وداﻮﻣ شور ﺎﻫ
ﻦﻳا ،يزروﺎﺸﻛهﺪﻜﺸﻧادردﺶﻳﺎﻣزآ ﺪﻬﺸﻣﻲﺳودﺮﻓهﺎﮕﺸﻧاد
نﺎﺘﺴﻣزو ﺰﻴﻳﺎﭘرد لﺎﺳ
1388 ﻪﺑ ترﻮﺻ ﺐﻟﺎﻗ ردﻞﻳرﻮﺘﻛﺎﻓ
حﺮﻃ كﻮﻠﺑ يﺎﻫ ﻞﻣاﻮﻋ .ﺪﺷمﺎﺠﻧاراﺮﻜﺗﻪﺳﺎﺑﻲﻓدﺎﺼﺗﻞﻣﺎﻛ
و ﺮﻤﺷﺎﻛ ،ﻦﺋﺎﻗ) ناﺮﻔﻋز ﭗﻴﺗﻮﻛا ﻪﺳ ﻞﻣﺎﺷ ﺶﻳﺎﻣزآ ﺖﺑﺮﺗ ﻪﻳرﺪﻴﺣ ) ﻲﻳﺎﻣد رﺎﻤﻴﺗﺶﺷ،( 0
، 4 -، 8 -، 12 -، 16 -و
20 -ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ رد .ﺪﻧدﻮﺑ (ﻪﻨﺑ و گﺮﺑ) ماﺪﻧا ود و (
لﺎﺳﺰﻴﻳﺎﭘ 1388
ﻲﺒﻳﺮﻘﺗ نزوﻪﺑ) ناﺮﻔﻋز ﻪﻨﺑدﺪﻋ ود 8
-6
مﺮﮔ رد ( ناﺪﻠﮔ يﺎﻫ ﺮﻄﻗﻪﺑﻲﻜﻴﺘﺳﻼﭘ 25
عﺎﻔﺗراو ﺮﺘﻤﻴﺘﻧﺎﺳ
23 ﻲﺘﻧﺎﺳ يﺮﺘﻣ ﺖﺸﻫ ﻖﻤﻋ رد ﻲﺘﻧﺎﺳ
يﺮﺘﻣ
.ﺪﻧﺪﺷ ﺖﺸﻛ
كﺎﺧ ناﺪﻠﮔ ﺎﻫ ،ﻦﺷ زا يوﺎﺴﻣ ﺖﺒﺴﻧ يوﺎﺣ كﺎﺧ
گﺮﺑ و
.دﻮﺑ ﻪﻋرﺰﻣ كﺎﺧ ﻪﺑ
رﻮﻈﻨﻣ رد نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻲﻳﺎﻣﺮﺳﻮﺧ دﺎﺠﻳا
ياﺮﺑ ﺲﭙﺳ .ﺪﻧدﺮﻛ ﺪﺷر و هﺪﺷ هداد راﺮﻗ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻂﻴﺤﻣ يﺎﻫﺎﻣدلﺎﻤﻋا ﺦﻳ
ﻲﮔدز ﻫﺎﻴﮔ، ﺮﺧاواردنﺎ ﻦﻤﻬﺑ
هﺎﻣ رﺰﻳﺮﻓﻪﺑ
رﺰﻳﺮﻓ يﺎﻣد ﺶﻳﺎﻣزآ عوﺮﺷ رد .ﺪﻧﺪﺷ ﻞﻘﺘﻨﻣ نﺎﻳداﺮﮔﻮﻣﺮﺗ ﺞﻨﭘ ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ و دﻮﺑ ﺲﭘ نآزا ﺖﻋﺮﺳ ﺎﺑ 2
-ﻪﺟرد
ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ
.ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﺖﻋﺎﺳ رد
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ
يﺎﻣد رد ،ﺦﻳ ﻚﺘﺴﻫ دﺎﺠﻳا و ﺎﻣﺮﺳاﺮﻓ هﺪﻳﺪﭘ 3
-ﻪﺟرد
ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ ﻣ ،نﺎﻫﺎﻴﮔيور ﺮﺑ يﺮﺘﻛﺎﺑ لﻮﻠﺤ
يﺎﻫ اﻳ هﺪﻨﻨﻛدﺎﺠ
ﺦﻳ ﻚﺘﺴﻫ
1
ﻪﻛ ﺪﺷ هﺪﻴﺷﺎﭘ يﻮﺤﻧ ﻪﺑ ﻦﻳا زا ﻲﻛزﺎﻧ ﺮﺸﻗ
.ﺪﻧﺎﺷﻮﭘ ار هﺎﻴﮔ ﻲﻳاﻮﻫ ماﺪﻧا يور لﻮﻠﺤﻣ ﻪﺑ
رﻮﻈﻨﻣ دﺎﺠﻳا
،ﻲﻳﺎﻣدرﺎﻤﻴﺗﺮﻫردنﺎﻫﺎﻴﮔ،ﺶﻳﺎﻣزآﻂﻴﺤﻣيﺎﻣدردلدﺎﻌﺗ ﻪﮕﻧﺖﻋﺎﺳﻚﻳتﺪﻣﻪﺑ .ﺪﻧﺪﺷجرﺎﺧرﺰﻳﺮﻓزاﺲﭙﺳوﻪﺘﺷاد
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ،بوذ ﺖﻋﺮﺳ ﺶﻫﺎﻛ ناﺪﻠﮔ
ﺎﻫ ﻚﻗﺎﺗا ﻪﺑ ﻪﻠﺻﺎﻓﻼﺑ
يﺎﻣدﺎﺑ دﺮﺳ 2
± 5 ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ تﺪﻣﻪﺑو ﻞﻘﺘﻨﻣداﺮﮔ 24
نآردﺖﻋﺎﺳ يراﺪﻬﮕﻧ
.ﺪﻧﺪﺷ
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﺖﺸﻧ ﺪﺻرد ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا
ﺎﻫ ﻪﭽﻫﺎﻴﮔ يﺎﻫ
زارﺎﻤﻴﺗﺮﻫﻪﺑطﻮﺑﺮﻣ ناﺪﻠﮔ
ﺎﻫ جرﺎﺧ هﺪﺷ ﺰﻴﻤﺗﺖﻬﺟاﺪﺘﺑاو
،نﺪﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ وهﺪﺷﻪﺘﺴﺷرﺎﺑﻪﺳﺎﺗودﺮﻄﻘﻣبآﺎﺑ ﺲﭙﺳ
1
. Ice Nucleation Active Bacteria
ﻪﭽﻫﺎﻴﮔ ﻂﺳﻮﺗًادﺪﺠﻣو ﻚﻴﻜﻔﺗ ﻪﻨﺑو گﺮﺑﺖﻤﺴﻗ ودﻪﺑﺎﻫ
و هﺪﺷ ﻪﺘﺴﺷ ﺮﻄﻘﻣ بآ ﻪﺑ
رﻮﻃ يوﺎﺣ لﺎﻳو نورد ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ
75 ﻲﻠﻴﻣ ﺮﺘﻴﻟ .ﺪﻨﺘﻓﺮﮔراﺮﻗﺮﻄﻘﻣرﺎﺑودبآ لﺎﻳو
ﺎﻫ تﺪﻣﻪﺑ 6
ﺮﻜﻴﺷيورﺮﺑﺖﻋﺎﺳ ﻪﺘﻓﺮﮔراﺮﻗ
ﺮﻫﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟاﺖﻳاﺪﻫﺲﭙﺳو
هﺎﮕﺘﺳد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ EC
) ﺮﺘﻣ
ﻮﻨﺟ لﺪﻣ ي
2
(
هزاﺪﻧا ﮔﻴ ﺮ ي
) ﺪﺷ
EC1
.( ياﺮﺑ هزاﺪﻧا يﺮﻴﮔ ﻞﻣﺎﻛ ﺖﺸﻧ
ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ،لﻮﻠﺳ گﺮﻣ ﺮﺛا رد ﺎﻫ لﺎﻳو
ﺎﻫ يﺎﻣدﺎﺑ وﻼﻛﻮﺗارد
120 ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ رﺎﺸﻓ و 2 / 1 ﻪﺑ رﺎﺑ تﺪﻣ 30 ﻪﻘﻴﻗد
زا ﺲﭘ و ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ 24
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا ﺖﻳاﺪﻫ ﺖﻋﺎﺳ ﺎﻫ
هزاﺪﻧا يﺮﻴﮔ
) ﺪﺷ
EC2
زاهدﺎﻔﺘﺳاﺎﺑ .( ﻪﻟدﺎﻌﻣ
1 ﺖﺸﻧﺪﺻرد،
ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا .ﺪﺷﻪﺒﺳﺎﺤﻣرﺎﻤﻴﺗﺮﻫيﺎﻫ
] 1 [ 100
× ) EC2/EC1
( ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟاﺖﺸﻧ = ﺎﻫ
ياﺮﺑهﺪﻨﺸﻛتراﺮﺣ ﻪﺟرد 50
ﺪﺻرد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ سﺎﺳاﺮﺑ
ﺖﺸﻧ ﻟوﺮﺘﻜﻟا ﻴ ﺖ ﺎﻫ ) LT50el
( ﻪﻟدﺎﻌﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ 2
) Anderson et al., 1998 .ﺪﺷﻦﻴﻴﻌﺗ (
ELp=ELi + {(ELm - ELi) /(1+e –B(T – Tm))} [ 2]
نآردﻪﻛ ELp
ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟاﺖﺸﻧراﺪﻘﻣ : ﭘﻴ
ﺶ ﺑﻴ ﻨ ﻲ هﺪﺷ ، ELi
:
ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟاﺖﺸﻧ راﺪﻘﻣ ﻞﻗاﺪﺣ ،ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫﺎﻣد ردﺎﻫ
ELm
:
ﺖﺸﻧ راﺪﻘﻣ ﺮﺜﻛاﺪﺣ ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا
ﺎﻫ ،ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫﺎﻣد رد B
:
،ﻲﻨﺤﻨﻣ ﺐﻴﺷ ﺶﻳاﺰﻓا ﺖﻋﺮﺳ T
،ﺎﻣد : Tm
ﻒﻄﻋ ﻪﻄﻘﻧ
ﻲﻨﺤﻨﻣﻂﺧﻲﻳﻻﺎﺑوﻲﻨﻴﻳﺎﭘﺶﺨﺑﻦﻴﺑﻲﻧﺎﻴﻣﻪﻄﻘﻧ) ﻲﻨﺤﻨﻣ ﻪﻛ نﺎﺸﻧ هﺪﻨﻫد جوﺮﺧ 50 ﺪﺻرد ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺎﻫ لﻮﻠﺳ زا
ﺖﺳا .( ،ءﺎﻘﺑ ﺪﺻرد ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺖﻬﺟ ناﺪﻠﮔ
ﺎﻫ دﺮﺳ ﻲﺳﺎﺷ ﻪﺑ
ﻞﻘﺘﻨﻣ هﺪﺷ نآءﺎﻘﺑﺪﺻردﻪﺘﻔﻫرﺎﻬﭼزاﺲﭘو .ﺪﺷﻲﺑﺎﻳزراﺎﻫ
ز ﻪﺗﻮﺑداﺪﻌﺗشرﺎﻤﺷﻖﻳﺮﻃزانﺎﻫﺎﻴﮔ ءﺎﻘﺑﺪﺻرد ﺮﻫردهﺪﻧ
ﻪﻟدﺎﻌﻣﻖﻳﺮﻃزاوناﺪﻠﮔ 3
.ﺪﺷﻪﺒﺳﺎﺤﻣ
هﺪﻧزﻪﺗﻮﺑداﺪﻌﺗ= ﻲﮔدز ﺦﻳ زا ﺪﻌﺑ ﻪﺘﻔﻫ ﻪﺳ هﺪﻧز نﺎﻫﺎﻴﮔ داﺪﻌﺗﻲﮔدز ﺦﻳ زا ﻞﺒﻗ نﺎﻫﺎﻴﮔ داﺪﻌﺗ ×100
] 3 [
هداديرﺎﻣآﻪﻳﺰﺠﺗ زاهدﺎﻔﺘﺳاﺎﺑﺎﻫ
مﺮﻧ راﺰﻓا MINITAB
Ver.15 ﻦﻴﻴﻌﺗوﺎﻫرادﻮﻤﻧﻢﺳرياﺮﺑ .ﺖﻓﺮﮔترﻮﺻ LT50
زا
مﺮﻧ يﺎﻫراﺰﻓا SigmaPlot
و Slide Write .ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا
هدادﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﻨﻣادﺪﻨﭼنﻮﻣزآ زاهدﺎﻔﺘﺳاﺎﺑﺎﻫ
ردﻦﻜﻧاد يا
ﺪﻧﺪﺷﻪﺴﻳﺎﻘﻣﺪﺻردﻚﻳلﺎﻤﺘﺣاﺢﻄﺳ .
2
78 ﺶﻨﺗ ﺎﻫ ﻲﻋارزمﻮﻠﻋردﻲﻄﻴﺤﻣي ﺪﻠﺟ،
9 ، رﺎﻬﺑ 1395
ﺚﺤﺑوﺞﻳﺎﺘﻧ
ﺖﺸﻧﺪﺻرد ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا
ﺎﻫ
دادنﺎﺸﻧﺲﻧﺎﻳراوﻪﻳﺰﺠﺗﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻪﻛ ﺮﻈﻧزا ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺖﺸﻧ ﺪﺻرد ﻲﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﺎﻫ
يراد
) 01 / 0
≥
p ﭗﻴﺗﻮﻛا ﻦﻴﺑ ( ) دراددﻮﺟو ناﺮﻔﻋزيﺎﻫ
لوﺪﺟ 1 .(
ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺖﺸﻧ ﺪﺻرد ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﺮﻤﺷﺎﻛ ﭗﻴﺗﻮﻛا رد ﺎﻫ
ﭗﻴﺗﻮﻛاوﺪﺷهﺪﻫﺎﺸﻣ وﻦﺋﺎﻗيﺎﻫ
ﺖﺑﺮﺗ ﻪﻳرﺪﻴﺣ توﺎﻔﺗنوﺪﺑ
ﻲﻨﻌﻣ
) يراد
01 / 0
≥
p ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺖﺸﻧ ﺪﺻرد ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ ( ار ﺎﻫ
) ﺪﻨﺘﺷاد لوﺪﺟ 2 ﺰﻴﻧﺮﻴﺳﻮﻣيورﺮﺑﺮﮕﻳدنﺎﻘﻘﺤﻣﻲﺳرﺮﺑ .(
ﺟو ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ توﺎﻔﺗ دﻮ ﺗﻮﻛا
ﻴ ﭗ ﺎﻫ ي ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺮﻈﻧزا ﺖﺸﻧ ناﺰﻴﻣ
ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺶﻨﺗ ﻂﻳاﺮﺷ رد ﺎﻫ ﺦﻳ
ﻲﮔدز ﺖﺳا )
Rezvan-Beydokhti et al., 2011 (
.
ﺖﺸﻧ ناﺰﻴﻣ ﺰﻴﻧ ﺎﻣد ﺶﻫﺎﻛ ﺎﺑ ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا
ﺎﻫ ﻪﺑ رﻮﻃ
ﻲﻨﻌﻣ يراد يﺎﻣد ردو ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا 20
-ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ
) ﺪﻴﺳردﻮﺧراﺪﻘﻣﺮﺜﻛاﺪﺣﻪﺑ لوﺪﺟ
2 ﺖﺸﻧناﺰﻴﻣﺶﻳاﺰﻓا .(
ﻪﻛ ﺖﺳا نآ زا ﻲﻛﺎﺣ ﺎﻣد ﺶﻫﺎﻛ ﺎﺑ داﻮﻣ ﺘﻧرد
ﻴ ﻪﺠ لﺎﻤﻋا
ﺦﻳ ﺶﻨﺗ هﺪﺷ ﻞﺘﺨﻣ ﻲﻟﻮﻠﺳ ءﺎﺸﻏ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ و مﺎﺠﺴﻧا ،ﻲﮔدز
وﺖﺳا ﺘﻧرد ﻴ ﻪﺠ لﻮﻠﺳنوردزاداﻮﻣﺖﺸﻧنآ هدﺎﺘﻓاقﺎﻔﺗاﺎﻫ
ﺰﻴﻧناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘﺮﻳﺎﺳتﺎﻌﻟﺎﻄﻣردﺮﻣاﻦﻳا .ﺖﺳا هﺪﻫﺎﺸﻣ
هﺪﺷ
ﺖﺳا ) Nayyar et al., 2005 رد .(
ﻦﻴﺑ ماﺪﻧا يﺎﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ
توﺎﻔﺗﺰﻴﻧناﺮﻔﻋز ﻲﻨﻌﻣ
يراد ﺮﻈﻧزا ﺖﺸﻧ ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺎﻫ دﻮﺟو
ﺖﺸﻧ ﺪﺻرد ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ و ﺖﺷاد ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا
ﺎﻫ و گﺮﺑ رد
لوﺪﺟ) ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ناﺮﻔﻋز ﻪﻨﺑ رد نآ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ 2
ﻦﻳا .( ﺖﻴﻌﺿو
ًﻻﺎﻤﺘﺣا لﻮﻠﺳ ءﺎﺸﻏ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﻴﺳﺎﺴﺣ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ يﺎﻫ
ﺶﻨﺗﺮﺑاﺮﺑرد گﺮﺑ ﺦﻳ
ﻲﮔدز ﺎﺑﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ناﺮﻔﻋز ﻪﻨﺑماﺪﻧا
ﺖﺳا ﺶﻨﺗ ﺮﺛا ﻲﺳرﺮﺑ رد . ﺦﻳ
ﻲﮔدز ﺖﺸﻧ ناﺰﻴﻣ ﺮﺑ
ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺗ ﻪﻛ ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺮﻴﺳﻮﻣ هﺎﻴﮔ رد ﺎﻫ
ﺦﻳ ماﺪﻧا رد ﻲﮔدز و دﻮﺑ توﺎﻔﺘﻣ ﺮﻴﺳﻮﻣ هﺎﻴﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﺶﻨﺗ ﻪﺑ گﺮﺑ و ﻪﺸﻳر ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺮﻴﺳﻮﻣ هﺎﻴﮔ يﺎﻫزﺎﻴﭘ ﺦﻳ ﻲﮔدز ﻞﻤﺤﺘﻣ ﺮﺗ ) ﺪﻧدﻮﺑ Rezvan-Beydokhti et al.,
2011 ( . ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺖﺸﻧ ﺪﺻرد ﺮﺑ ﺎﻣد ﺮﺛا ﻲﺳرﺮﺑ رد زا ﺎﻫ
ﭗﻴﺗﻮﻛا يﺎﻣدردﺮﻤﺷﺎﻛﭗﻴﺗﻮﻛاﻪﻛﺪﺷهﺪﻫﺎﺸﻣناﺮﻔﻋزيﺎﻫ
20 -ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ ﺖﺑﺮﺗﭗﻴﺗﻮﻛاو ﺮﻔﺻيﺎﻣدردﻪﻳرﺪﻴﺣ
ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ ﺖﺸﻧﺪﺻردﻦﻳﺮﺘﻤﻛوﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗﻪﺑ
ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا .ﺪﻨﺘﺷاد ار ﺎﻫ ادﻮﺟوﺎﺑ
ﻳ ﻦ فﻼﺘﺧا ﻲﻨﻌﻣ يراد ﻦﻴﺑ
ﭗﻴﺗﻮﻛا ﺖﺑﺮﺗ ﻪﻳرﺪﻴﺣ ﻦﺋﺎﻗو ﻪﺟردﺮﻔﺻيﺎﻣدرد ﻲﺘﻧﺎﺳ
داﺮﮔ
لوﺪﺟ) ﺪﺸﻧهﺪﻫﺎﺸﻣ 3
.( ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺎﻣﺮﺳﺶﻨﺗ لﻼﺘﺧاﺮﺑ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ
ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺖﺸﻧ نآ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ و ﻲﻟﻮﻠﺳ يﺎﻫﺎﺸﻏ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ ﺎﻫ
ﺦﻳﻪﺑﻞﻤﺤﺗ ) ﺖﺳاتوﺎﻔﺘﻣﻲﻫﺎﻴﮔمﺎﻗراﻲﮔدز
Cardona et
al., 1997 .(
ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﺸﻧﺪﺻردﺮﺑﺎﻣد ﻟوﺮﺘﻜﻟا
ﺖﻴ ﺎﻫ زا ماﺪﻧا يﺎﻫ وگﺮﺑ
ﻪﻨﺑ ﭗﻴﺗﻮﻛا يﺎﻫ ناﺮﻔﻋز ﻨﻌﻣ ﻲ راد ) 01 / 0 p
≥
لوﺪﺟ) دﻮﺑ (
3 .(
لوﺪﺟ
1 .
ﺖﺸﻧﺪﺻردتﺎﻌﺑﺮﻣﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣويدازآﻪﺟرد،ﺮﻴﻴﻐﺗﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا
ﺎﻫ ﺖﺤﺗناﺮﻔﻋزهﺎﻴﮔزا ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﺦﻳ ﻲﮔدز
ﻂﻳاﺮﺷرد لﺮﺘﻨﻛ هﺪﺷ
.
Table 1. Source of variation, degree of freedom and mean square of electrolyte leakage for Saffron at freezing temperature in controlled conditions.
S.O.V ﺮﻴﻴﻐﺗﻊﺑﺎﻨﻣ
يدازآﻪﺟرد df
ﺖﺸﻧﺪﺻرد ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا
ﺎﻫ
Electrolyte leakage (%)
replication راﺮﻜﺗ 2 0.7
ecotype ﭗﻴﺗﻮﻛا 2 398.4**
temperature ﺎﻣد 5 5218.1**
ecotype × temperature ﺎﻣد×ﭗﻴﺗﻮﻛا 10 32.9**
organ ماﺪﻧا 1 529.7**
ecotype × organ ماﺪﻧا×ﭗﻴﺗﻮﻛا 2 9.6 ns
temperature × organ ماﺪﻧا×ﺎﻣد 5 60.5**
ecotype× temperature× organ ماﺪﻧا×ﺎﻣد×ﭗﻴﺗﻮﻛا 10 3.0**
Error ﺎﻄﺧ 70 3.4
Total ﻞﻛ 107
ns
و ** ﻲﻨﻌﻣفﻼﺘﺧامﺪﻋﺐﻴﺗﺮﺗﻪﺑ ﻲﻨﻌﻣوراد
ﺢﻄﺳردراد
01 / 0
لوﺪﺟ
2 .
ﺖﺸﻧ ﺪﺻرد ﺮﺑ ﻲﻫﺎﻴﮔ ماﺪﻧا و ﺎﻣد ،ﭗﻴﺗﻮﻛا تاﺮﺛا ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا
ﺎﻫ ﮔ زا ﻴ هﺎ ﻂﻳاﺮﺷ رد ناﺮﻔﻋز
لﺮﺘﻨﻛ هﺪﺷ
.
Table 2. Effects of ecotype, temperature and plant organ on electrolyte leakage of Saffron in controlled conditions.
Treatment رﺎﻤﻴﺗ
ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟاﺖﺸﻧﺪﺻرد ﺎﻫ
Electrolyte leakage (%) LSD (0.01)
Ecotype ﭗﻴﺗﻮﻛا
1.51
Ghaen ﻦﺋﺎﻗ 22.10
Kashmar ﺮﻤﺷﺎﻛ 29.90
Torbat-heydarieh ﻪﻳرﺪﻴﺣﺖﺑﺮﺗ 24.40 ﺦﻳيﺎﻫﺎﻣد
ﻲﺘﻧﺎﺳﻪﺟرد) ﻲﮔدز (داﺮﮔ
Freezing temperature (°C)
2.14
0 0 11.57
-4 -4 15.81
-8 -8 19.00
-12 -12 22.72
-16 -16 29.75
-20 -20 54.04
Organ ماﺪﻧا
Leaf گﺮﺑ 29.11
Corm ﻪﻨﺑ 24.68
لوﺪﺟ
3 .
ﺎﻣدوﭗﻴﺗﻮﻛاﻞﺑﺎﻘﺘﻣتاﺮﺛا ماﺪﻧاوﺎﻣدﻞﺑﺎﻘﺘﻣتاﺮﺛاو
ﺖﺸﻧﺪﺻردﺮﺑ ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا
ﺎﻫ ﻂﻳاﺮﺷردناﺮﻔﻋزهﺎﻴﮔزا
لﺮﺘﻨﻛ هﺪﺷ
Table 3. Interaction effects of ecotype and temperature and temperature and organ on electrolyte leakage of Saffron in controlled conditions.
ﺎﻣد
ﻲﺘﻧﺎﺳﻪﺟرد) (داﺮﮔ
Temperature (°C)
0 -4 -8 -12 -16 -20
Ecotype ﭗﻴﺗﻮﻛا
Ghaen ﻦﺋﺎﻗ 10.7 13.4 15.9 19.6 31.6 59.6
Kashmar ﺮﻤﺷﺎﻛ 13.6 21.3 26.0 27.6 32.6 63.1
Torbat-heydarieh ﻪﻳرﺪﻴﺣﺖﺑﺮﺗ 10.6 12.8 18.5 23.1 29.8 53.7 LSD (0.01) = 2.81
Organ ماﺪﻧا
Leaf گﺮﺑ 16.812.6 21.4 25.8 33.3 64.6
Corm ﻪﻨﺑ 14.810.7 18.9 21.1 29.4 53.0
LSD (0.01) = 2.3
ﺖﺸﻧﺪﺻرد ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا
ﺎﻫ ناﺮﻔﻋزﻪﻨﺑو گﺮﺑزا
يﺎﻣدردﺮﻤﺷﺎﻛ ﭗﻴﺗﻮﻛارد 20
-ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ
و گﺮﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻟﺎﺣ رد ﻦﻳا ،ﺪﺷ ﻪﻨﺑ
ﺎﻫ ي ﭗﻴﺗﻮﻛا
ﺖﺑﺮﺗ ﻪﻳرﺪﻴﺣ ﺖﺸﻧ ﺪﺻرد ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ قﻮﻓ يﺎﻣد رد
ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺎﻫ ﻦﻴﺑ رد ار ﭗﻴﺗﻮﻛا
يﺎﻫ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣ .ﺪﻨﺘﺷاد
ﺖﺸﻧ ﺪﺻرد ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا
ﺎﻫ و گﺮﺑ ي رد ناﺮﻔﻋز ﻪﻨﺑ
ﭗﻴﺗﻮﻛا يﺎﻫ وﻦﺋﺎﻗ ﺖﺑﺮﺗ ﻪﻳرﺪﻴﺣ ﻪﺑﺮﻔﺻزاﺎﻣدﺶﻫﺎﻛﺎﺑ 4
80 ﺶﻨﺗ ﺎﻫ ﻲﻋارزمﻮﻠﻋردﻲﻄﻴﺤﻣي ﺪﻠﺟ، 9 ، رﺎﻬﺑ 1395
ﻪﺑﺮﻔﺻزاﺎﻣدﺶﻫﺎﻛﺎﺑﻪﻛﺖﺳا 4 -ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ ﺪﺻرد ﺖﺸﻧ ﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺖ ﺎﻫ ﺮﻤﺷﺎﻛ ﭗﻴﺗﻮﻛا رد ﻪﺑ
رﻮﻃ ﻲﻨﻌﻣ يراد
ﻞﻜﺷ) ﺖﻓﺎﻳﺶﻳاﺰﻓا 1
گﺮﺑﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟاﺖﺸﻧﺪﺻردﻲﺳرﺮﺑ .(
ﻪﻨﺑ و ﭗﻴﺗﻮﻛا يﺎﻫ يﺎﻣد رد ناﺮﻔﻋز 20
-ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ
ﭗﻴﺗﻮﻛاﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺖﺑﺮﺗ ﻪﻳرﺪﻴﺣ ﻪﺑ رﻮﻃ ﻲﻨﻌﻣ يراد ياراد
ﺎﻣدﻦﻳاردﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟاﺖﺸﻧﺪﺻرد ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ ﺖﺳا ، ﻦﻳازا ور ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻣ ﻲ ﺪﺳر ﭗﻴﺗﻮﻛا رد ﺮﺘﻤﻛ ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺖﺸﻧ ﺪﺻرد
ﺖﺑﺮﺗ ﻪﻳرﺪﻴﺣ ﻦﻴﻳﺎﭘ رﺎﻴﺴﺑ يﺎﻫﺎﻣد رد ﺦﻳ ﻲﮔدز ) 16 -، 20 -ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ ( ًﻻﺎﻤﺘﺣا نﺎﺸﻧ هﺪﻨﻫد ﺮﺘﻤﻛ ترﺎﺴﺧ
ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻞﻤﺤﺗ اﺬﻟ و ﭗﻴﺗﻮﻛا ﻦﻳانﺎﻫﺎﻴﮔ ﻲﻟﻮﻠﺳ يﺎﻫﺎﺸﻏ آ
ن
ﺪﻳﺪﺷ يﺎﻫﺎﻣد ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣ
ﻣ ﻲ ﺪﺷﺎﺑ . و ﺎﺘﺳار ﻦﻴﻤﻫ رد
دﻮﺟوﺎﺑ اﻳ ﻪﻜﻨ ﻧاﻮﺟ ) نارﺎﻜﻤﻫ و دﺮﻤ Javanmard et al.
(2002 يﺎﻣﺮﺳ ﺮﺜﻛاﺪﺣ ﻞﺑﺎﻗ ﻞﻤﺤﺗ ار ناﺮﻔﻋز 18 -ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ ناﺮﻔﻋز ﭗﻴﺗﻮﻛا ﺎﻣا ،ﺪﻧدﺮﻛ شراﺰﮔ ﺖﺑﺮﺗ
ﻪﻳرﺪﻴﺣ
يﺎﻣد ﻞﻤﺤﺗ ﻪﺑ ردﺎﻗ 22 -ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ ﻂﻳاﺮﺷ رد
،ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﺪﻨﭼﺮﻫ
هﺎﻴﮔ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻂﻳاﺮﺷ ﻦﻳارد ﻪﻛ
ًاﺪﻳﺪﺷ .ﺖﺳاﻪﺘﻓﺎﻳﺶﻫﺎﻛ
هﺪﻨﺸﻛ يﺎﻣد
50
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﺻرد ﺖﺸﻧ ﺪﺻرد سﺎﺳا ﺮﺑ ﺎﻫ
ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺎﻫ ) LT50el ( ﻪﻛ ار ﻲﻳﺎﻣد نﺎﻘﻘﺤﻣ زا ﻲﺧﺮﺑ
ﺐﺒﺳ 50 ﺖﺸﻧ ﺪﺻرد ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺎﻫ زا ﺖﻓﺎﺑ يﺎﻫ ﻲﻫﺎﻴﮔ ﻲﻣ دﻮﺷ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ يﺎﻣد 50 ﻲﮔﺪﻨﺸﻛ ﺪﺻرد ) LT50el ( هدﺮﻛدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﺪﻧا ) Cardona et al., 1997 .( ﺮﻈﻧزا LT50el ﻦﻴﺑ ﭗﻴﺗﻮﻛا يﺎﻫ توﺎﻔﺗ ناﺮﻔﻋز ﻲﻨﻌﻣ يراد ﺖﺷاد دﻮﺟو لوﺪﺟ) 4 ،( ﻪﺑ رﻮﻃ ي ﻪﻛ ﭗﻴﺗﻮﻛا ﺖﺑﺮﺗ ﻪﻳرﺪﻴﺣ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ و ﭗﻴﺗﻮﻛا يﺎﻫ ﺮﻤﺷﺎﻛوﻦﺋﺎﻗ راﺪﻘﻣﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ LT50el ﺪﻨﺘﺷادار ) ﻞﻜﺷ 2 .(ﻒﻟا ﻦﻴﻳﺎﭘ ﺮﺗ ندﻮﺑ LT50el ﭗﻴﺗﻮﻛا رد ﺖﺑﺮﺗ ﻪﻳرﺪﻴﺣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﭗﻴﺗﻮﻛا ﻦﻳا ﺮﺘﻤﻛ ﻲﻟﻮﻠﺳ ﺖﺸﻧ ﺎﺑ
ﭗﻴﺗﻮﻛا يﺎﻫ ﺮﮕﻳد ﺶﻨﺗﻂﻳاﺮﺷرد ﺦﻳ
ﻲﮔدز .ﺖﺳاهدﻮﺑهاﺮﻤﻫ
ﻲﻏﺮﻣ ﻪﺠﻨﭘ ﻢﻗر ﺖﺸﻫ يور ﺮﺑ ﻲﺸﻳﺎﻣزآ ﺎﺘﺳار ﻦﻴﻤﻫ رد ﺎﻣﺮﺳﻪﺑموﺎﻘﻣ مﺎﻗراﻪﻛ دادنﺎﺸﻧ LT50el
ﻪﺑﺖﺒﺴﻧ يﺮﺘﻤﻛ
) ﺪﻨﺘﺷاد سﺎﺴﺣمﺎﻗرا Shashikumar and Nus, 1993
.(
ﻲﺳرﺮﺑ ﺎﺑ ﻲﺸﻳﺎﻣزآ رد LT50el
ﺖﺸﻧ نﻮﻣزآ ﻖﻳﺮﻃ زا
ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺪﺷرﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﺎﻫ ادﻮﻣﺮﺑﻒﻠﺘﺨﻣمﺎﻗرا رددﺪﺠﻣ
هﺪﻫﺎﺸﻣ ساﺮﮔ ﻪﻛ ﺪﺷ
توﺎﻔﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ مﺎﻗراﻦﻴﺑ ﻲﻨﻌﻣ
يراد
و دراد دﻮﺟو ﺮﻈﻧ ﻦﻳا زا LT50el مﺎﻗرا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣ ﻦﻴﺑ يﺎﻫﺎﻣد 7 -ﺎﺗ 11 -ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ ) دﻮﺑﺮﻴﻐﺘﻣ Anderson
et al., 1993 (
. گﺮﺑ ماﺪﻧاﺰﻴﻧ هﺎﻴﮔ ماﺪﻧاود ﻪﺴﻳﺎﻘﻣرد
LT50el
يﺮﺗﻻﺎﺑ
) ﺖﺷاد
ﻞﻜﺷ 2 -.(ب ﺖﺸﻧ ﺪﺻرد ﻦﻴﺑ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻲﺳرﺮﺑ
ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺎﻫ و LT50el
ﻪﻨﺑو گﺮﺑ رد ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ناﺮﻔﻋز
ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺮﺘﻣارﺎﭘ ود ﻦﻳا ﻦﻴﺑ ﻲﻨﻌﻣ
يراد ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ)
** 61 / 0 = r و ** 82 / 0 = r ( ﺎﺑودراددﻮﺟو ﺖﺸﻧﺪﺻردﺶﻫﺎﻛ
ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺎﻫ يﺎﻣد ، 50 ﺖﺳاﻪﺘﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛﻲﮔﺪﻨﺸﻛ ﺪﺻرد
) ﻞﻜﺷ 3 يﺮﮕﻳد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ .( داد نﺎﺸﻧ
ﺖﺸﻧ ﻦﻴﺑ ﻪﻛ
ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺎﻫ و LT50el
) دراددﻮﺟوﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ Nezami et
al., 2009 ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫﻦﻳااﺬﻟو (
ًﻻﺎﻤﺘﺣا نﺎﺸﻧ هﺪﻨﻫد ﻲﻳارﺎﻛ
نﺎﻫﺎﻴﮔردﺎﻣﺮﺳﻪﺑﻞﻤﺤﺗﻲﺑﺎﻳزراردشورﻦﻳا ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ءﺎﻘﺑﺪﺻرد
،ﺎﻣدتاﺮﺛاﻪﻛ دادنﺎﺸﻧﺲﻧﺎﻳراوﻪﻳﺰﺠﺗﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻲﻨﻌﻣ ءﺎﻘﺑﺪﺻرد ﺮﺑ ﺎﻣد و ﭗﻴﺗﻮﻛاﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا و ﭗﻴﺗﻮﻛا راد ) 01 / 0 ≥ p لوﺪﺟ) دﻮﺑ ( 5
زاﺮﺘﻤﻛﻪﺑﺎﻣدﺶﻫﺎﻛ .( 16
-ﻪﺟرد
ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ لوﺪﺟ) ﺪﺷنﺎﻫﺎﻴﮔءﺎﻘﺑﺪﺻردﺶﻫﺎﻛﺐﺒﺳ 6
و (
ﭗﻴﺗﻮﻛا ﻪﺑطﻮﺑﺮﻣ ﺐﻴﺗﺮﺗﻪﺑ ءﺎﻘﺑﺪﺻرد ﻦﻳﺮﺘﻤﻛو ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﺑﺮﺗ ﻪﻳرﺪﻴﺣ ) 1 / 96 (ﺪﺻرد
) ﺮﻤﺷﺎﻛو 4
/ 94 ﺪﺻرد ﻮﺑ ( ﻪﻛ د
توﺎﻔﺗﺮﻴﺧاﭗﻴﺗﻮﻛا ﻲﻨﻌﻣ
يراد ار ﺮﻈﻧزا ﭗﻴﺗﻮﻛاﺎﺑءﺎﻘﺑﺪﺻرد
لوﺪﺟ) ﺖﺷاﺪﻧ ﻦﺋﺎﻗ 6
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد .( ﻞﻔﻧﺮﻗ هﺎﻴﮔ يور ﺮﺑ يا
يﺎﻣد ﺎﺗ نﺎﻫﺎﻴﮔ ءﺎﻘﺑ ﺪﺻرد ﻪﻛ ﺪﺷ شراﺰﮔ 18 -ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ ﺖﺤﺗ ﺮﻴﺛﺄﺗ ،ﺖﻓﺮﮕﻧراﺮﻗ ﻲﻟﺎﺣرد ﻪﻛ ﺎﻣدﺶﻫﺎﻛﺎﺑ
ﻪﺑ 22 -ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ ﺑنﺎﻫﺎﻴﮔ ءﺎﻘﺑﺪﺻرد ﺪﻴﺳر ﺮﻔﺻﻪ
) Izadi-Darbandi et al., 2011 .(
ناﺮﻔﻋزﭗﻴﺗﻮﻛا ﻪﺳﺮﻫ ﻲﺳرﺮﺑدرﻮﻣ يﺎﻣدﺎﺗ 12 -ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ 100 ﺎﻣد ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺶﻫﺎﻛ ﺎﺑ و ﺪﻨﺘﺷاد ءﺎﻘﺑ ﺪﺻرد
يﺎﻣد ردﺎﻘﺑ ﺪﺻرد ﻦﻳﺮﺘﻤﻛو ﺖﻓﺎﻳﺶﻫﺎﻛءﺎﻘﺑﺪﺻرد 20
-ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ ءﺎﻘﺑ ﺪﺻرد ﺶﻫﺎﻛ .ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ
ﭗﻴﺗﻮﻛا يﺎﻫ و ﻦﺋﺎﻗ ﺮﻤﺷﺎﻛ رد ﺎﻣد ي 20 -ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ دوﺪﺣ 5 / 24 ،دﻮﺑ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺪﺻرد ﻲﻟﺎﺣرد ﻪﻛ رد ﺗﻮﻛا ﻴ ﭗ ﺖﺑﺮﺗ ﻪﻳرﺪﻴﺣ رﻮﻛﺬﻣ يﺎﻣد رد 7
/ 16 ﺶﻫﺎﻛ ﺪﺻرد
لوﺪﺟ) ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ءﺎﻘﺑ ﺪﺻرد 7
ﻪﺑ و (
هﺪﻨﺸﻛيﺎﻣد ﻦﻴﻴﻌﺗ نﺎﻜﻣا ﻞﻴﻟدﻦﻴﻤﻫ 50
ﺪﺻرد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ
ءﺎﻘﺑﺪﺻردسﺎﺳاﺮﺑ نﺎﻜﻣا ﺬﭘ ﻳﺮ .ﺪﺸﻧ نﺎﻤﻫ رﻮﻃ ﻞﻜﺷ رد ﻪﻛ 3
هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻲﻣ دﻮﺷ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ،
ﺖﺸﻧ ﺪﺻرد ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺎﻫ يﺎﻣد زا 12 -ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ ﻪﺑ
ﭗﻴﺗﻮﻛا ءﺎﻘﺑ ﺪﺻرد ،ﺪﻌﺑ .ﺖﺳاﻪﺘﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﺰﻴﻧ ناﺮﻔﻋز يﺎﻫ
ﻦﻳادﻮﺟوﺎﺑ يﺎﻣد رد 20 -ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ ﭗﻴﺗﻮﻛا رد ،
ﻞﻜﺷ
1 .
ﺖﺸﻧ ﺪﺻرد ﺮﺑ ﺎﻣدو ﭗﻴﺗﻮﻛاﻞﺑﺎﻘﺘﻣ تاﺮﺛا ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا
ﺎﻫ زا ماﺪﻧا يﺎﻫ ﺖﺤﺗ ناﺮﻔﻋزﻪﻨﺑ و گﺮﺑ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﺦﻳ ﻲﮔدز ﻂﻳاﺮﺷ رد
لﺮﺘﻨﻛ هﺪﺷ
.
Fig. 1. Interaction effect of ecotype and temperature on electrolyte leakage of Saffron’s leaf and corm in controlled conditions.
-20 -15
-10 -5
0
El
ectro
ly
te l
e
a
k
a
g
e (%
)
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Leaf Corm Ghaen ecotype
-20 -15
-10 -5
0
El
ecro
ly
te l
e
a
k
a
g
e
(%
)
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Leaf Corm Kashmar ecotype
Freezing temperature (OC)
-20 -15
-10 -5
0
Ele
c
troly
te
le
ak
ag
e (
%
)
0 10 20 30 40 50 60 70 80
82 ﺶﻨﺗ ﺎﻫ ﻲﻄﻴﺤﻣي ﻲﻋارزمﻮﻠﻋرد ﺪﻠﺟ،
9 ، رﺎﻬﺑ 1395
،ﺖﺳاﻪﺘﺷادلﺎﺒﻧدﻪﺑارنﺎﻫﺎﻴﮔيﺪﺻرد ﻲﺗرﻮﺻرد
ﻪﻛ ودرد
ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺖﺸﻧ ﺮﻤﺷﺎﻛ و ﻦﻳﺎﻗ ﭗﻴﺗﻮﻛا دوﺪﺣ
55 و 58
يﺪﺻرد ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا
ﺎﻫ زا ﺶﻴﺑ گﺮﻣ ﺚﻋﺎﺑ 24
ﺪﺻرد
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ درﻮﻣي ﺎﻣزآ ﻳ ﺶ
.ﺖﺳاهﺪﺷ
ﻲﻨﻌﻣ رﺎﻴﺴﺑ و ﻲﻔﻨﻣ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد يراد
) 01 / 0
≤
p ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟاﺖﺸﻧﺪﺻردﻦﻴﺑ ( ﻪﻨﺑوگﺮﺑ ماﺪﻧازاﺎﻫ
لوﺪﺟ) ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ نﺎﻫﺎﻴﮔ ءﺎﻘﺑ ﺪﺻرد و 8
ﻲﺸﻳﺎﻣزآ .( ﺮﺑ
يور ﻪﺳ ﻢﻗر اﺰﻠﻛ نﺎﺸﻧ داد ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻲﺑﻮﺧ
ﻦﻴﺑ ﺪﺻرد
ﺖﺸﻧ ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺎﻫ ي اﺰﻠﻛ هﺎﻴﮔ و
ﺪﺻرد يﺎﻘﺑ نآ ﺎﻫ دﻮﺟو
،ﺖﺷاد ﻪﺑ رﻮﻃ ي ﻪﻛ ﺮﺑ سﺎﺳا ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺶﻳﺎﻣزآ قﻮﻓ ﺎﺑ ﺶﻳاﺰﻓا
ﺖﺸﻧ ﺪﺻرد ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا
،ﺎﻫ ﺪﺻرد ءﺎﻘﺑ نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺶﻫﺎﻛ ﺖﻓﺎﻳ
) Rife and Zeinali, 2003 (
.
لوﺪﺟ
4 .
هﺪﻨﺸﻛيﺎﻣدتﺎﻌﺑﺮﻣﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣويدازآﻪﺟرد،ﺮﻴﻴﻐﺗﻊﺑﺎﻨﻣ
50
ﺪﺻرد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ﺖﺸﻧسﺎﺳاﺮﺑ ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا
ﺎﻫ
) LT50el (
ﮔرد ﻴ هﺎ ناﺮﻔﻋز ﻂﻳاﺮﺷرد لﺮﺘﻨﻛ هﺪﺷ
.
Table 4. Source of variation, degree of freedom and mean square of lethal temperature 50 of sample according to electrolyte leakage (LT 50el) from Saffron in controlled conditions.
S.O.V ﺮﻴﻴﻐﺗﻊﺑﺎﻨﻣ
يدازآﻪﺟرد df
هﺪﻨﺸﻛيﺎﻣد
50
ﺪﺻرد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ﺮﺑ
ﺖﺸﻧسﺎﺳا ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا
ﺎﻫ
LT50el
replication راﺮﻜﺗ 2 0.07
ecotype ﭗﻴﺗﻮﻛا 2 1.4**
organ ماﺪﻧا 1 6.9**
ecotype × organ ماﺪﻧا×ﭗﻴﺗﻮﻛا 2 0.1 ns
Error ﺎﻄﺧ 10 0.04
Total ﻞﻛ 17
ns
و ** ﻲﻨﻌﻣفﻼﺘﺧامﺪﻋﺐﻴﺗﺮﺗﻪﺑ ﻲﻨﻌﻣوراد
ﺢﻄﺳردراد 01
/ 0 ns
and ** are insignificant and significant at 1% levels, respectively.
ﻞﻜﺷ
2 .
ﺖﺸﻧﺪﺻردﻦﻴﺑﻪﻄﺑار ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا
ﺎﻫ يﺎﻣدو
50
ﺖﺸﻧﺪﺻردسﺎﺳاﺮﺑﻲﮔﺪﻨﺸﻛﺪﺻرد ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا
ﺎﻫ ﻪﻨﺑرد
(ﻒﻟا)
گﺮﺑو
(ب)
هﺎﻴﮔ
.ناﺮﻔﻋز
Fig 2. Relationship between electrolyte leakage percentage and lethal temperature 50 according to electrolyte leakage (LT50el) of leaf and corm in Saffron.
-20 -19
-18 -17
15 20 25 30 35
y = 3.6779x + 96.832 r = 0.61
LT50el ( o
C)
-20 -19
-18 -17
E
lect
rolyt
e
leakage (
%
)
20 25 30 35
y = 5.1966 x + 126.806 r = 0.82
(Leaf) (Corm)
LT50el ( o
C)
) ﻒﻟا (
)
ب
لوﺪﺟ
5 .
ﺖﺤﺗناﺮﻔﻋزهﺎﻴﮔءﺎﻘﺑﺪﺻردتﺎﻌﺑﺮﻣﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣويدازآﻪﺟرد،ﺮﻴﻴﻐﺗﻊﺑﺎﻨﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ
يﺎﻫﺎﻣد ﺦﻳ ﻲﮔدز ﻂﻳاﺮﺷرد
لﺮﺘﻨﻛ هﺪﺷ
.
Table 5. Source of variation, degree of freedom and mean square of Saffron’s survival percentage at freezing temperature in controlled conditions.
S.O.V ﺮﻴﻴﻐﺗﻊﺑﺎﻨﻣ
يدازآﻪﺟرد df
ﺎﻘﺑﺪﺻرد Survival(%)
Replication راﺮﻜﺗ 2 9.8
Ecotype ﭗﻴﺗﻮﻛا 2 16.3**
Temperature ﺎﻣد 1 702.5**
Ecotype × Temperature ﺎﻣد×ﭗﻴﺗﻮﻛا 2 9.6**
Error ﺎﻄﺧ 10 1.6
Total ﻞﻛ 17
** ﻲﻨﻌﻣفﻼﺘﺧا ﺢﻄﺳردراد
01 / 0 **: significant at 1% levels.
لوﺪﺟ
6
ﺖﺤﺗناﺮﻔﻋزهﺎﻴﮔءﺎﻘﺑﺪﺻردﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣﻪﺴﻳﺎﻘﻣ .
ﺮﻴﺛﺄﺗ يﺎﻫﺎﻣدوﭗﻴﺗﻮﻛا ﺦﻳ
ﻲﮔدز ﻂﻳاﺮﺷرد لﺮﺘﻨﻛ هﺪﺷ
.
Table 6. Mean comparison of saffron’s survival percentage at the effect of ecotype and freezing temperature in controlled conditions.
Treatment رﺎﻤﻴﺗ
ءﺎﻘﺑﺪﺻرد
Survival(%) LSD (0.01)
Ecotype ﭗﻴﺗﻮﻛا
1.1
Ghaen ﻦﺋﺎﻗ 94.5
Kashmar ﺮﻤﺷﺎﻛ 94.4
Torbat-heydarieh ﻪﻳرﺪﻴﺣﺖﺑﺮﺗ 96.1
ﺦﻳيﺎﻫﺎﻣد ﻲﺘﻧﺎﺳﻪﺟرد) ﻲﮔدز
(داﺮﮔ
Freezing temperature (°C)
1.6
0 100
-4 100
-8 100
-12 100
-16 92.2
-20 78.1
لوﺪﺟ
7
ﭗﻴﺗﻮﻛاﻞﺑﺎﻘﺘﻣتاﺮﺛاﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣﻪﺴﻳﺎﻘﻣ .
ﺎﻣدو ﺖﺤﺗناﺮﻔﻋزهﺎﻴﮔءﺎﻘﺑﺪﺻردﺮﺑ ﺮﻴﺛﺄﺗ
يﺎﻫﺎﻣد ﺦﻳ ﻲﮔدز ﻂﻳاﺮﺷرد
لﺮﺘﻨﻛ هﺪﺷ .
Table 7. Mean comparison of ecotype and temperature interaction on Saffron’s survival percentage at freezing temperature in controlled conditions.
Temperature ﺎﻣد
Ecotype ﭗﻴﺗﻮﻛا 0 -4 -8 -12 -16 -20
Ghaen ﻦﺋﺎﻗ 100 100 100 100 91.6 75.7
Kashmar ﺮﻤﺷﺎﻛ 100 100 100 100 91.3 75.7
84 ﺶﻨﺗ ﺎﻫ ﻲﻋارزمﻮﻠﻋردﻲﻄﻴﺤﻣي ﺪﻠﺟ،
9 ، رﺎﻬﺑ 1395
ﻞﻜﺷ
3 .
ﺖﺸﻧﺪﺻردﺪﻧور ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا
ﺎﻫ ﭗﻴﺗﻮﻛاءﺎﻘﺑﺪﺻردو ﺖﺤﺗناﺮﻔﻋزيﺎﻫ
ﺮﻴﺛﺄﺗ يﺎﻫﺎﻣد ﺦﻳ ﻲﮔدز ﻂﻳاﺮﺷرد لﺮﺘﻨﻛ هﺪﺷ
.
Fig 6. Survival percentage and electrolyte leakage percentage in saffron affected by freezing temperature in controlled conditions.
Ghaen
-20 -15
-10 -5
0
E
lect
ro
ly
te l
ea
k
a
g
e (
%
)
0 20 40 60 80 100
Su
r
vi
va
l (
%
)
0 20 40 60 80 100
Electrolyte leakage (%) Survival (%)
Kashmar
-20 -15
-10 -5
0
E
le
c
tr
ol
y
te
l
e
ak
ag
e
(
%
)
0 20 40 60 80 100
Su
r
vi
va
l (
%
)
0 20 40 60 80 100
Electrolyte leakage (%) Survival (%)
Torbat-heydarieh
Freezing temperature (OC)
-20 -15
-10 -5
0
E
lect
ro
ly
te l
ea
k
a
g
e (
%
)
0 20 40 60 80 100
Su
r
vi
va
l (
%
)
0 20 40 60 80 100
لوﺪﺟ
8 .
ﺖﺸﻧﺪﺻردﻦﻴﺑﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫﺐﻳاﺮﺿ ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا
ﺎﻫ ناﺮﻔﻋزهﺎﻴﮔءﺎﻘﺑﺪﺻردو .
Table 8. Coefficient of correlation between electrolyte leakage percentage and survival percentage in Saffron.
ﭗﻴﺗﻮﻛا Ecotype
ماﺪﻧا Organ
ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫﺐﻳﺮﺿ Coefficient of
correlation ﻦﺋﺎﻗ
Ghaen Leaf گﺮﺑ -0.98**
ﻪﻨﺑ
Corm -0.98**
ﺮﻤﺷﺎﻛ
Kashmar Leaf گﺮﺑ -0.93**
ﻪﻨﺑ
Corm -0.92**
ﺖﺑﺮﺗ ﻪﻳرﺪﻴﺣ
Torbat-heydarieh Leaf گﺮﺑ -0.94**
ﻪﻨﺑ
Corm -0.96**
ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ
زاهدﺎﻔﺘﺳاﺎﺑﺎﻣﺮﺳ ﺶﻨﺗزاﻲﺷﺎﻧترﺎﺴﺧﻦﻴﻤﺨﺗ شور
يﺎﻫ
هزاﺪﻧا ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺖﺸﻧ يﺮﻴﮔ ﻲﻣ
يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ًﺎﺘﺒﺴﻧ
ﻞﺑﺎﻗ
،دزﺎﺳ ﻢﻫاﺮﻓ ار ﻲﻟﻮﺒﻗ
ﻦﻳاﺎﺑ دﻮﺟو ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺖﺸﻧ ًﺎﻣاﺰﻟا ﺎﻫ
نﺎﺸﻧ هﺪﻨﻫد ترﺎﺴﺧ ﻞﺑﺎﻗﺮﻴﻏ ﺖﺸﮔﺮﺑ لﻮﻠﺳ ﻪﺑ ﻪﺑو ﺖﺴﻴﻧ ﺎﻫ
هزاﺪﻧا ﺖﻬﺟ ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺟرد ﻦﻴﻴﻌﺗ و ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا ﺖﻳاﺪﻫ يﺮﻴﮔ
هﺪﻨﺸﻛتراﺮﺣ سﺎﺳاﺮﺑ
رﻮﻛﺬﻣ ﺖﻔﺻ ﺣا
ًﻻﺎﻤﺘ ﻲﺑﺎﻳزرا ياﺮﺑ
ﺖﺳا ﺪﻴﻔﻣ ﺎﻣﺮﺳ ﺶﻨﺗ زا ﻲﺷﺎﻧ ترﺎﺴﺧ ﻲﺋاﺪﺘﺑا ﻞﺣاﺮﻣ ) Palta, 1994 ﻦﻴﺑ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺶﻳﺎﻣزآ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ .(
ﭗﻴﺗﻮﻛا يﺎﻫ ناﺮﻔﻋز ﻪﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣ ﭗﻴﺗﻮﻛا ،
ﺖﺑﺮﺗ ﻪﻳرﺪﻴﺣ زا
ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺖﺸﻧ ﺪﺻرد ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ،
LT50el
ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ،
ﺶﻨﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻞﻤﺤﺗ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ و ﺎﻘﺑ ﺪﺻرد ﺦﻳ
ﻲﮔدز
ﻦﻴﺑ رد .ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ماﺪﻧا
يﺎﻫ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣ ناﺮﻔﻋز رد
ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﺘﻤﻛ ﺖﻴﺳﺎﺴﺣ گﺮﺑ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﻪﻨﺑ ماﺪﻧا يﺎﻫﺎﻣد ﺦﻳ ﻲﮔدز رﺎﻴﺴﺑ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻪﻜﻨﻳا ﻦﻤﺿ ،داد نﺎﺸﻧ
ﺖﺸﻧﺪﺻردﻦﻴﺑﻲﻳﻻﺎﺑ ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا
ﺎﻫ و LT50el
ﻪﻨﺑوگﺮﺑرد
.ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ناﺮﻔﻋز ادﻮﺟوﺎﺑ
ﻳ ﻦ رد ﻪﻛ ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و
زﺎﻏآ ﻪﻨﺑ ﻪﻴﺣﺎﻧ زا هﺎﻴﮔ دﺪﺠﻣ ﺪﺷر ناﺮﻔﻋز هﺎﻴﮔ ﻲﻣ
دﻮﺷ و ﺶﻨﺗﻪﺑ ﻪﻨﺑﺖﻣوﺎﻘﻣ ناﺰﻴﻣ ﺦﻳ
ﻲﮔدز يﺎﻘﺑ رد ﻲﻳاﺰﺴﺑﺶﻘﻧ
ﺮﻈﻧﻪﺑﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ،درادهﺎﻴﮔ ﻣ
ﻲ ﺪﺳر ﺖﺸﻧﺪﺻردزاهدﺎﻔﺘﺳاﻪﻛ
ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺎﻫ ﻪﻨﺑ زا ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ هﺎﻴﮔ ﻦﻳا ﻞﻤﺤﺗزا ﻲﺼﺧﺎﺷ
ﺦﻳ ﻲﮔدز رﺎﺒﺘﻋا هﺮﺘﺴﮔ رد ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ .ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻲﺑﻮﺧ
يﺎﻫﺎﻣد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣ زاﺮﺗﻻﺎﺑﺎﻘﺑ ﻪﺑردﺎﻗ ﭗﻴﺗﻮﻛاﻪﺳﺮﻫ
50
هﺪﻨﺸﻛيﺎﻣدﻦﻴﻴﻌﺗاﺬﻟوﺪﻧدﻮﺑﺪﺻرد 50
ﺪﺻرد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ﺮﺑ
ﺎﻘﺑ ﺪﺻرد سﺎﺳا نﺎﻜﻣا
ﺬﭘ ﻳﺮ درﻮﻣ رد ﺮﺘﺸﻴﺑ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ .دﻮﺒﻧ
يﺎﻣﺮﺳ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺗ ﭗﻴﺗﻮﻛا
يﺎﻫ ﻂﻳاﺮﺷ رد ناﺮﻳا ناﺮﻔﻋز
وﻲﻌﻴﺒﻃ ﺮﺘﻨﻛ ل هﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑو ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ ي يﺎﻣﺮﺳﻪﺑﻞﻤﺤﺗ
ﻦﻳايﺎﻣﺮﺳ ﻪﺑﻞﻤﺤﺗ درﻮﻣ ردار يﺮﺘﺸﻴﺑ تﺎﻋﻼﻃاناﺮﻔﻋز .دﺮﻛﺪﻫاﻮﺧﻢﻫاﺮﻓهﺎﻴﮔ
ﻲﻧادرﺪﻗ
ﻪﺟدﻮﺑ ﻦﻳا ﻖﻴﻘﺤﺗ زا ﻞﺤﻣ تارﺎﺒﺘﻋا ﺖﻧوﺎﻌﻣ مﺮﺘﺤﻣ ﻲﺸﻫوﮋﭘ
هﺪﻜﺸﻧاد يزروﺎﺸﻛ هﺎﮕﺸﻧاد
ﻲﺳودﺮﻓ ﺪﻬﺸﻣ ﻣﺄﺗ ﻴ ﻦ هﺪﺷ ﺖﺳا
ﻪﻛ ﺪﺑ ﻳ ﻦ ﺳو ﻴ ﻪﻠ يراﺰﮕﺳﺎﭙﺳ ﻲﻣ
ددﺮﮔ .
ﻊﺑﺎﻨﻣ
Anderson, J.A., P. Michael, Taliaferro C.M., 1998. Cold hardiness of Midiron and Tifgreen. Horticultural Science. 23(4), 748-750.
Baek, K.H., Skinner, D.Z., 2003. Alteration of antioxidant enzyme gene expression during cold acclimation of near-isogenic wheat lines. Plant Science. 165, 1221-1227.
Behnia, M.R., 1993. Saffron Agriculture. Tehran University Publication, Iran. 360p. [In Persian].
86 ﺶﻨﺗ ﺎﻫ ﻲﻋارزمﻮﻠﻋردﻲﻄﻴﺤﻣي ﺪﻠﺟ،
9 ، رﺎﻬﺑ 1395
Cardona, C.A., Duncan, R.R., Lindstorm, O., 1997. Low temperature tolerance assessment in paspalm. Crop Science. 37, 1283-1291. Eugenia, M., Nunes, S., Ray Smith, G., 2003.
Electrolyte leakage assay capable of quantifying freezing resistance in rose clover. Crop Science. 43, 1349–1357.
Izadi-Darbandi, A., Yusefsani, M., Nezami, A., Moosavi, M.J., Keykhah, F., Nezami, S., 2011. The effects of freezing stress on Sweet
William (Dianthus barbatus) under
controlled conditions. Environmental Stresses in Crop Scinces. 4(2), 117-125. [In Persian with English Summary].
Jvanmard, S., Ahmadiyan, J., Malboosi, S., Dashtiyani, D., 2002. Study and risk comparison of saffron agronomy in south of Khorasan province. Proceedings of the 2th Saffron congress, 2 -3 Dec. 2002. Ghaen, Iran.
Kafi, M., Rashed Mohassel, M.H., Koocheki, A., Mollafilabi, A., 2002. Saffron Production and Processing. Ferdowsi University of Mashhad Publication, Iran. 279p. [In Persian].
Mckersie, B.D., Leshem, Y.Y., 1994. Stress and Stress Coping in Cultivated Plants. Kluwer Academic Publishers. Netherlands.
Nayyar, H., Bains, T.S., Kumar, S., 2005. Chilling stressed chickpea seedling: effect of cold acclimation, calcium and abscisic acid on cryoprotective solutes and oxidative damage. Environmental and Experimental Botany. 54, 275-285.
Nezami, A., Azizi, G., Siahmarghooee, A., and Mohamadabadi, A.A., 2010. Effects of freezing stress on electrolyte leakage of fennel (Foeniculum vulgare). Iranian Journal of Field Crops Research. 8, 587-593. [In Persian with English Summary].
Nezami, A., Borzooei A., Jahani Kondori, M., Azizi, M., Javad Moosavi, M., 2009. Evaluation of freezing tolerance of canola (Brassica napus L.) cultivars after cold acclimation under controlled conditions.
Iranian Journal of Field Crops Research. 7(2), 711-722. [In Persian with English Summary].
Nezami, A., Borzooei A., Jahani Kondori, M., Azizi, M., Sharif, A., 2007. Electrolyte leakage as an index of freezing damage in canola (Brassica napus L.). Iranian J. Field Crops Research. 5(1), 167-175. [In Persian with English Summary].
Palta, J.A., Kobata, T., Turner, N.C., Fillery, I.R., 1994. Remobilization of carbon and nitrogen in wheat as influenced by phostanthesis water deficits. Crop Science. 34, 118-124.
Pietsch, G., Anderson, N.O., Li, P.H., 2009. Cold tolerance and short day acclimation in perennial Gaura coccinea and Gaura drummomdii. Scientia Horticulture. 120, 418-425.
Rife, C.L., Zeinali, H., 2003. Cold tolerance in oilseed rape over varying acclimation durations. Crop Science. 43, 96–100.
Rezvan-Beydokhti, S., Nezami, A., Kafi, M., Khazaii, H.R., 2011. Effect of freezing stress on electrolyte leakage of Persian shallot (Allium altissimum Regal.) under controlled condition. Agroecology Journal 3, 371-382. [In Persian with English Summary].
Shashikumar, K., Nus, J.L., 1993. Cultivar and winter cover effects on Bermuda grass cold acclimation and crown moisture content. Crop Science. 33, 813-817.
Steponkus, P.L., Uemura, M., Webb, M.S., 1993. Redesigning crops for increased tolerance to freezing stress. PP. 697-714. In M.B. Jackson and C.R. Black (eds.), Interacting Stresses on Plants in a Changing Climate”. Springer-Verlag, Berlin.
